Úkraína er búin að taka sitt IMF plan til umræðu á þingi. Íslenska planið er leyndó - vúúúú!

|

Russel Brand var að taka pokann sinn á BBC. Hann fór yfir strikið í símahrekk í beinni og eftir þrjá daga af kvörtunarbréfum til BBC var honum ekki stætt á að halda áfram. Hann baðst afsökunar í kvöldfréttunum og lagði áherslu á að hann vildi ekki valda frekari vandræðum, þess vegna væri eðlilegast fyrir hann að hætta. Það sem meira er ég gat ekki sé betur en hann væri að einlægur í iðrun sinni.

Heima hefur enginn einu sinni viðurkennt mistök eftir afdrifaríkustu manngerðu efnahagshamfarir, a.m.k. á lýðveldistímanum. Hvernig væri að byrja á hænuskrefi. Einn ráðherra og einn útrásarvíkingur viðurkennir mistök og biðst afsökunar. Það væri skref í átt til aukins þroska íslensks þjóðlífs. T.d. gæti Geir viðurkennt að það hafi verið mistök að ráða geðillan eldri lögfræðing í stað sérfróðs manns í starf seðlabankastjóra. Síðan gæti Björgólfur viðurkennt að það hafi verið siðferðislega rangt að nýta sér veikleika eftirlitsstofnana til að koma ríkisábyrgð á skuldir bankans við innlánendur erlendis.

---

Pistlahöfundur TIme úr röðum breska Íhaldsflokksins gefur góð ráð til þeirra sem eru að missa völdin eftir að hafa verið áskrifandi árum saman:

The hardest thing to absorb was this - we didn't matter.

For the first time in years the story wasn't about us, and our squabbles and intrigues seemed oddly silly and pointless. And we, especially those of us who had worked on the losing campaign, felt excluded from a great national party. It was a little bit like sitting in the gloomy train Woody Allen films in Stardust Memories, while in the happy train everyone is popping champagne corks.

The first step towards recovery for the Conservative party was to stop thinking that we were the centre of the universe and that what we thought mattered more than what others thought.

---

Óvíða er eins umberanlegt að liggja í kvefi og flensu eins og í Skotlandi. Ég fékk þessa meldingu í tölvupósti frá einum prófessornum, eftir að hafa svarið að leggjast í heilsudrykki til að komast sem fyrst til fullra afkasta.: “Yuk - try hot water, with fresh lemon juice, honey and a slug of whisky!“

|

Ein af ástæðum þess hversu ill gekk að greiða úr kreppunni í Japan á 10. áratuginum var sú að þéttofinn tengslavefur stjórnmála, atvinnulífs og stjórnsýslu gerði nánast ókleift að hreinsa til og koma á kerfisumbótum. Þar hafði eignabóla sprungið en banka- og fjármálakerfið haltraði árum saman. Ekki var hægt að láta ónýtu lánin falla eða ráðast í kerfisumbætur þar sem slíkt kom ævinlega illa við frændur, vini og kórfélaga. Þannig var ekkert traust á kerfinu og sama hvernig reynt var að kýla á þenslupakka jafnt í gegnum ríkisfjármálin og vaxtastigið héldu allir að sér höndum.

Að einhverju leiti eru öll lönd sem lenda í fjármálakreppum því marki brennd að þar er viðskiptalífið ofviða stjórnvöldum, eða stjórnvöld með öllu sinnulaus, því annars verða varla stofnanabrestirnir sem gera það kleyft að allt fari úr böndunum. Þannig gefur auga leið að þeir sem bjuggu til ástandið verða ævinlega bitlausir við að hreinsa til.

Því er að stórum hluta undir stefnumörkun ríkisstjórnarinnar komið hversu afdrifaríkar afleiðingarnar af stóra hvell verða. Í hruni fjármálakerfisins fór allt á versta veg. Ef þannig fer líka með endurskipulagninguna verða afleiðingarnar slíkar að helst vill enginn nefna þær upphátt: Víxlverkun efnahagssamdráttar og fólksflutninga. Þess vegna verður að fá trúverðugt umbóta- og endurreisnarplan sem fyrst, til að skapa væntingar svo fólk gefist ekki upp á Íslandi og fari. Framkvæmd þess þarf að vera geirnegld þannig að sérhagsmunarhópar geti ekki eyðilagt hana. Mér finnst augljóst að Evrubiðstofan sé trúverðugasta umgjörðin um endurreisnina.

Raunsætt er ótrúlegt að nokkuð gerist fyrr en Sjálfstæðisflokkurinn fer að gera upp við Davíð og Geir. Það er í sjálfu sér ótrúleg bjartsýni, menn þar innandyra virðast svo illa farnir af Stokkhólmsheilkenninu - nema þeir séu bara sveittir við að græða á daginn og grilla á kvöldin eins og Hannes Hólmsteinn vill meina.

Hin leiðin er að VG, Framsókn og Samfylking taki sig saman um knýja fram kosningar. En þar á milli er paranojan slík að ekkert mun gerast.

P.S. Hvernig var aftur auglýsingin frá Andríki fyrir síðustu kosningar: Síðasti maður í Leifsstöð slökkvi ljósin...

|

Stjórnarfarið á Íslandi verður sífellt sjoppulega og því miður virðast allir löngu orðnir samdauna því - vanir því að hlusta á bull og láta traðka á sér.

Í dag var allt á fullu að ræða hvort stefna IMF muni virka - stefna sem enginn veit hver er. Fyrst var dregið dag frá degi að ákveða hvort ætti að fá sjóðinn að málum þar sem verið var að undirbúa áætlun. Þjóðhagsspá og ég veit ekki hvað. Hvernig er þessi áætlun þá? Væri ekki tímabært að birta hana svo hægt sé að ræða málin af einhverri alvöru?

Ríkisstjórn er farin að gefa í skyn að héðan í frá sé allt IMF að kenna. En það er kjaftæði. Hvorki eitt né neitt hefur verið samþykkt á Alþingi. Ríkisstjórnin ber alfarið ábyrgð á ástandinu.

Ásmundur Stefánsson sagði á þingfundi í gær að engar sérstakar kröfur væru frá IMF um vexti - í dag segist Davíð Oddson vera viljalaust verkfæri í höndum sjóðsins. Vonandi þurfum við ekki að sætta okkur við fúsk í Seðlabankanum mikið lengur.

Ljós í myrkrinu er að einungis 20% sjálfstæðismanna ansa ennþá þessu bulli að Davíð í Seðlabankanum sé OK. Eftir hverju eru hin 80% að bíða? Bakkið upp íhaldssömu sjéntilmennin og hreinsið Davíð, Geir og þeirra hyski út!

Á www.kjosa.is er hægt að óska eftir nýrri ríkisstjórn.

Þráinn Eggertsson hagfræðingur við NY University og HÍ skrifar aðsenda grein í FT þar sem hann varar við að allt fari á versta veg á Íslandi og dregur fram hættuna á því að fólk flýji land. 

Nú þarf að kalla út stórskotaliðið.

|

Mikið er ég sammála uppleggi Bjargar Evu fréttakonu á borgarafundinum í Iðnó. Full ástæða er til að hræðast atvinnuleysi, heimskreppu, Bretana, kreddufestu hjá IMF og margt fleira en mest hræðist maður liðið sem klúðraði málunum, hefur ekki viðurkennt sök, hvað þá boðist afsökunar eða sagt af sér og leikur nú tveimur skjöldum við meint björgunarstarf og yfirhylmingu. Því lengur sem við höngum á núverandi stjórn því lengur frestum við uppgjöri og endurskipulagningu. Eða hvað - hefði fólki þótt eðlilegt að gefa Landsímamanninum nokkrar mánuði til viðbótar í starfi til að sjá hvort hann skilaði ekki fjárdráttargóssinu. Mennirnir sem bjuggu til kerfið og riðu því í kaf geta aldrei komið heilir að endurskipulagningu. Að þeir nýtist til björgunarstarfa er blekking.

http://www.visir.is/article/20081027/FRETTIR01/661510729/-1

Vel flestir stjórnmálamenn hafa ekki þurft að ræða augliti til auglitis við almenning svo árum skiptir. Þannig er vel til fundið að halda fundi og hefði þurft að gerast fyrr. Fyrir síðustu kosningar færði ég hagræna stefnumótun í tal við þingmann í Reykjavík. Karlgreyið vissi ekkert hvað að hann átti að segja - enda lengi talist ókurteisi syðra (og jafnvel fyrir vestan í seinni tíð) að ræða alvörumál við stjórnmálamenn - eina sem honum datt í hug var að bjóða mér upp á bjór.

Björn Bjarnason hélt því fram í Kastljósi í kvöld að umræða um Evrópusambandsaðild væri flótti frá veruleikanum sem blasti við - á Íslandi biðu raunveruleg viðfangsefni. Ég myndi nota nákvæmlega sömu orð og Björn en legg í þau allt aðra meiningu. Það er nefnilega hárrétt að í Evrópusambandsaðild fengist flótti frá veruleikanum. Flótti frá þeim íslenska veruleika þar sem hrörnandi strákaklíka úr MR stjórnar ríki og Seðlabanka til að þóknast annmörkum sjálfsins en ekki hagsmunum þjóðarinnar. 95% þjóðarinnar ætti mun auðveldara með að eiga við þýska, hollenska eða pólska embættismenn en gamla gengið á Íslandi. Hagfræðingar hjá Evrópusambandinu þurfa t.d. að standast strembin próf til að koma til greina við ráðningu. Þar er fólk tekið inn á eigin verðleikum og komast færri að en vilja. Er það fullkomin stjórnsýsla? Nei aldeilis ekki, en a.m.k. rökréttari og yfirvegaðri stjórnun en Hannes, Kjartan, Davíð, Geir, Deiglupennarnir, Samfylkingarumingjarnir sem vilja bara vera með og allir já-mennirnir sem fyrrgreindir hafa infesterað stjórnsýsluna með. Að ógleymdum framsóknarmönnunum og öllum hinum klíkunum sem liggja þvers og kruss um landið.

Rétt er það hjá Lilju Mósesdóttur að Evrópusambandsaðild myndi ekki breyta raunstærðunum eins og þær birtast okkur í dag. En það væri mikilvæg stefnumótun til næstu ára og ef umsóknarferlið væri trúverðugt gætu væntingarnar varnað fólksflótta og veitt trú á framtíðina. Ef fólk fer að kjósa með fótunum í stórum stíl er ófyrirséð hvar kreppan endar. Þess vegna þarf að byggja upp trú á Íslandi, innanlands. Ekki með fagurgala, bulli og væmni, heldur trúverðugum áætlunum (sem eru kynntar til hlítar en ekki legið á upplýsingum að hætti Haarde) fylgt eftir með aðgerðum og sjálfstæðu mati á framkvæmdinni.

|

Sigga Gísla fer á kostum í norska ríkissjónvarpinu og segir norskum almenningi hvernig Íslendingar séu hættir að meika fréttirnar og hlusti bara á Burt Bacharach. Verst hvað maður er slakur í Skandinavískunni, en hvað, það má grípa helstu punkta. Þátturinn er miklu betri en prósak. Maður þiðnar í sálinni að finna skilyrðislausa ást Norðmanna á okkur uppskrúfuðu hrokagikkjunum.

http://www1.nrk.no/nett-tv/klipp/427413

P.s. Norðmenn dissa Davíð og segja það einn helsta lærdóminn fyrir Noreg að blanda ekki pólitíkusum í seðlabankann.

|

Á næstu vikum og mánuðum munu mörg ríki leita til IMF á svipaðan hátt og Ísland. Margir telja heimshagkerfið enn vera að færast inn í dýpri kreppu. Þetta er hrollvekjandi tilhugsun en ég spái því að íslenskir ráðamenn muni nota þetta sem rök fyrir því að þeir hafi síst staðið sig verr en aðrir. Á Íslandi verði engar breytingar. Engar kosningar í vor. Engin uppstokkun á stjórnsýslunni. Engin tiltekt. Sama ráðherrræðið. Engin valddreifing. Engir varnaglar og öryggisventlar.

Niðurfelling verðtryggingar eða upptaka Evru - ekki séns - nema þið séuð á rosalegu sterku prósaki.

Lappadráttur og aðgerðaleysi síðustu vikna sýnir að umbætur munu ekki koma innan frá.

|

Geir verður að víkja strax. Að hann sé númer eitt við að samhæfa björgunarstarfið er fullkomið dómgreindarleysi. Gáleysi hans við hagstjórnina og eftirlitsvaktina er grunnur þess hvernig er komið. Hvaða endurskoðandi myndi t.d. telja það góða starfsvenju að gefa óreiðumönnum kurteisis-svigrúm til að hreinsa upp eftir sig - þannig virka ekki prinsippin.

Þar að auki gengur hann óvígur til verka. Hann kemur ekki hreinn að borðinu heldur þarf að vanda sig að þyrla ekki upp fortíðardraugum sem gætu rýrt hans starfsferil. Svo er hann með Davíð og öll gamalmennin og Deiglupennana í Flokksráðinu á bakinu. Núna þurfum við forsætisráðherra sem getur gengið beint til verka án allra hliðarskilyrða - ekki einhvern sem er að reyna að rétta við efnahag landsins innan þeirra marka að jafnframt sé tryggt business as usual hjá einhverjum flokksklíkum.

Seinagangurinn í viðbrögðum hefur verið með ólíkindum og gerir stöðuna sífellt verri. Sjallarnir verða að hætta þessum pempíuskap og taka til heima hjá sér ef þeir eiga að vera til einhvers nýtir.

|

Nú veit ég hvernig frændum okkar Albönum leið eftir að Mafían hafði stolið ævisparnaðinum af þjóðinni í píramídasvindli - eins og bjánum! Ég er illa hristur af sjálfsaumingjahrolli en það er sjálfsagt léttvægt m.v. gasgrillseigendurna sem höfðu hinn gullvæga frasa á hraðbergi: Hvað viltu að bankarnir fari úr landi?

Mæli svo með Kompásmyndbandinu til að magna upp víbrandi bjánahrollinn: http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=3a6059bd-b342-4012-8c77-6966f9a0abd2

|

Nú byrjar þessi sér-Íslenska vitleysa enn eina ferðina: Stefnurökræða í upplýsingatómi. Flestir sem ég þekki kláruðu þetta í 7 ára bekk og voru reyndar flestir sammála um að Duran Duran væri betri en Wham – en ég er nú farinn að efast um þá niðurstöðu.

Nú er verið að þræta um hversu mikill er innlendur virðisauki álframleiðslu.

Andri snær stökk af stað með grein þar sem hann heldur því fram brúttó útflutningstekjur álframleiðslu gefi mjög villandi mynd af umfangi starfseminnar samanborið við sjávarútveg og ferðaþjónustu þar sem innlendur virðisauki sé svo lítill í álinu: http://visir.is/article/20081018/SKODANIR03/771717492/-1

Jóhannes Geir Sigurgeirsson bendir svo á að það verði að bera atvinnugreinarnar saman á jöfnum talnalegum grunni: http://visir.is/article/20081021/SKODANIR/973085587

Báðir hafa nokkuð til síns máls. Grandvarir hagfræðingar hafa fært fyrir því rök að þýðing álsins sé stórlega ofmetin í þjóðarbúskapnum. En ef við ætlum að taka dæmi með samanburði við aðrar greinar verða tölurnar auðvitað að vera á sama grunni.

Þannig leifi ég mér að spyrja af hverju í ósköpunum getum við ekki gefið út opinberar aðfanga- og afurðatöflur eins og margar aðrar þjóðir svo a.m.k. sé einhver grunnur til að byggja umræðuna á. Þarna eru gríðarlegir þjóðarhagsmunir í húfi en við tímum ekki að splæsa einhverjum milljónatugum í grunnvinnuna svo hægt sé að halda úti vitrænni stefnumörkun.

Miðað við fyrirliggjandi gögn er sönnunarbyrðin á álinu að afsanna að um sé að ræða uppbyggingu sem geti verið skaðleg þjóðarhag. Grandvarir stjórnmálamenn ættu að setja allt á frost þangað til búið er að leggja fram grunn að ákvarðanatöku sem hægt er að gera aðgengilegan allri þjóðinni. Ef þetta er jafn góður bissness og leigubílstjórar landsins halda fram ætti ekki að vera nokkur vandi að viðra bókhaldið frammi fyrir alþjóð.

|

Hvað er í gangi í Sjálfstæðisflokknum? Þaðan kemur engin sýn. Fram á þennan dag hafa þeir haft séns á að endurheimta örlitla virðingu og trúverðugleika með því að segja nóg komið af fúski í Seðlabankanum og skipa Davíð heim að hekla dúllur. Sennilega hafa þeir ekki manndóm í það og ætla að láta IMF í skítverkin.

Af hverju? Á Davíð gagnasafn að hætti J. Edgar Hoover með trönsumyndum af helstu mönnum?

Sumir segja að vandinn sé ekki pólitískur heldur sálrænn. Er þetta þá stokkhólmsheilkennið?

|

Ógnar-öflin í Bretlandi eru erfið viðureignar. Vissir hópar eru með eindæmum vígreifir og refsiglaðir. Þetta kemur t.d. fram í því hvernig komið er fram við unglinga á glapstigum. SÞ birtu nýverið skýrslu þar sem kom fram að börn eiga óvíðar erfiðar uppdráttar í hinum vestræna heimi og hvergi í Evrópu má finna fleiri ungmenni í fangelsi. Blöðin sem þetta hyski lesa ala á ótta og vænisýki (og setja íþróttafréttir á forsíðuna). Samkvæmt þeim er landið fullt af peðófílum og allir múslímar hryðjuverkamenn. Með sömu rökum hafa allir Íslendingar orðið samsekir fjárglæframönnum. 

Til allrar hamingju fer ekki mikið fyrir þessum öflum í Glasgow. Fólk hér er upp til hópa bleading heart liberals og tekur yfirleitt hörmungar heimsins afar nærri sér. Hér starfar mikið af ýmiskonar mis-róttækum grasrótarhópum og fólk vill gjarnan tjá samkennd sína á einhvern hátt. Þannig má t.d. víða í almenningsgörðum finna sérmerkt tré sem voru gróðursett til að minnast fórnarlamba löngu gleymdra hamfara á fjarlægum slóðum.  Sem betur fer hef ég því ekki fundið fyrir neinni illkvittni hér eða Þórðargleði í garð Íslendinga. Þvert á móti hefur fólk komið fram við mig eins og ég hafi naumlega sloppið úr slysi eða lent í stóráfalli. Mikið af knúsi og þannig. Svo eru sumir alveg brjálaðir! Kanadískur prófessor hélt langa ræðu yfir mér hvernig hún hefði alltaf hatað Gordon Brown. Hann væri ekki nema Stalínisti og bulla og hatrið hefði aldrei verið heitara en í kjölfar svívirðilegrar framkomu hans gagnvart litla íslandi. Virðulegur enskur prófessor af gamla skólanum færði mér ljósrit úr Times þar sem beiting hryðjuverkalaganna er gagnrýnd harkalega og sagðist hann vona innilega að Ísland hefði ekki sagt sitt síðasta orð. Skotarnir, þessar elskur, eiga oft svo erfitt með að tala um alvarleg mál að tjáskiptin hafa mest verið á brandaraformi - en afskaplega góðkynja.

Bölvaður skíthæll er hann Gordon Brown. Ég hefði ekki trúað þessu upp á hann (rétt eins og Whitney Houston á sínum tíma). Fyrsti háskólamenntaði forsætisráðherrann síðan Neville Chamberlain sem ekki hafði gengið í Oxbridge, veitti Englandsbanka sjálfstæði, kom á fjárlagareglum, liðkaði til fyrir fjárfestingum í innviðum. Ég trúði á þennann mann og svo beitir hann Ísland hryðjuverkalögum í sjónarspili fyrir æsingalýðinn - sveiattan! Sem hefur fer hafði ég líka miklar mætur á Cameron (sem snéri niður nöttaradeildina í Íhaldsflokknum (veitti ekki af viðlíka manni í XD)) og hlakka mikið til þegar hann fellir Brown. N.b. var ömurlega illa staðið að bankareikningamálum Landsbankans. Hér voru komnir af stað kvittir í fjölmiðlum vikunni áður en enginn brást við. Í ofanálag var fólki svarað með þöginni, fyrst bilaðri vefsíðu og síðan snubbótri tilkynningu og enginn gaf sig til tals við spyrjandi fjölmiðla. Þannig var búið að kynda vel undir katlinum áður en GB fattaði að færa sér ástandið í nyt. Kastljósið með Dabba kóngi var svo með afbrigðum bjánalegt að varla þarf að ræða það frekar.

Á hinum kantinum eru Bretar til fyrirmyndar sem fólk þingræðis og frjálslyndis. Þær kreðsur eru hins vegar hófsamari, fyrirferðarminni og svifaseinni en klikkaði lýðurinn. Saga Bretlands allt fram á þennan dag er vörðuð átökum þessara póla. Bretar snuðuðu viðskiptahagsmuni til að afleggja þrælaverslun yfir Atlantshafið og beittu til þess konunglega flotanum. Fáeinum áratugum seinna var farið hrottalega með konur og börn í aðskilnaðarbúðum í hinu testósteróndrifna Búastríði. Að lokum voru það frjálslyndir og þingið sem náðu að kveða þann ófögnuð niður. Ýmis réttarmorð voru framin í átökunum á N-Írlandi og loks hefur eftirlits- og refsikúltúrinn náð nýjum hæðum í kjölfar hryðjuverkanna í upphafi áratugarins. Verstu slysunum hefur verið afstýrt um síðir með andófi frjálslyndra allt frá róttækum vinstrimönnum með Palestínuklúta til titlaðra séntilmanna í Barbour jökkum.

Nú er Ísland búið í fréttunum í bili og málið blóðmjólkað fyrir GB. Brjálaða pakkið gleymir látunum en eftir stendur að sómatilfinningu frjálslyndra Breta er brugðið. Þeir munu reka rýtinginn í bakið á gamla þegar færi gefst, hvort sem þeir eru íhaldsmenn, af aftari bekkjunum hjá Verkamannaflokknum, skoskir þjóðernissinnar eða frjálslyndir demókratar.

|

Hversu margir flytja úr landi mun hafa gríðarlega mikil áhrif á hversu djúp kreppan verður á Íslandi. Hermanir í Skotlandi sýna að áhrif eftirspurnarskella geta orðið allt að því tvöfalt meiri  ef þeim fylgir mikill útflutningur fólks í kjölfarið. Þetta skilja allir sem hafa fylgst með málefnum landsbyggðarinnar. Oftast er gert ráð fyrir að tilflutningar milli landa séu mun minni en innan landa en það má færa fyrir því rök að Íslendingar séu fljótari að hugsa sér til hreyfings en flestar aðrar þjóðir. 

Hvað hefur áhrif á flutninga? Einkum þrennt: Hlutfallsleg raunlaun, lífsgæði og væntingar. Alla þessa þætti má hafa áhrif á að einhverju marki en til skamms tíma eru væntingarnar hvað kvikastar. Þannig er ekki lausnin núna að halda kjafti og leyfa gamla liðinu að fúska áfram. Heldur þarf að skera upp stjórnkerfið og stokka upp svo ungt og hreyfanlegt vinnuafl fái trú á að það sé fyrirhafnarinnar virði að taka þátt í uppbyggingunni. Ef engin von er um varanlegar umbætur miðar fólk sín plön einfaldlega við að verja starfsævinni annars staðar. 

Þannig gætu t.d. stjórnarskrárbreytingar haft efnahagslega þýðingu undir núverandi kringumstæðum. Mér er t.d. fyrirmunað að skilja þá fáránlegu reglu í kosningakerfinu að þurfi a.m.k. 5% fylgi til að koma að þingmanni og þá fá fáirðu 3 eða 4 í kippu! Hverjum datt til hugar að setja upp aðgangshindranir að lýðræðinu? Væntanlega til að auka markaðsstyrk innherjana, þ.e. núverandi stjórnmálaflokka. Þetta ýtir undir einskonar pólitíska fákeppni. Eina mögulega leiðin til að komast að ákvarðanatökunni er að sleikja rassa í flokkunum um aldur og ævi.

|

Afleiðingar fjármálakreppunnar á Íslandi verða líklega stærsta manngerða efnahagsslys lýðveldistímans. Enginn hefur sýnt manndóm til að taka pokann sinn til að skapa sátt, efla traust og rýma til fyrir nýju fólki. Það hefur heldur enginn dug í sér til að hreinsa til. Old boys netið er reyndar farið af stað með áróðursherferð í þá veru að það jaðri við landráð að stjaka við sjálfum landsfeðrunum á svo krítískum tímum. Mér verður flökurt. Fyrst koma þeir öllu á kaldann klaka og halda svo að þeir séu þeir einu sem geta leyst málin. Að gera upp sakir, viðurkenna mistök og koma nýju fólki að borðinu er einmitt lausnin. Núverandi valdhafar takast á við vandann með aðra höndina bundna fyrir aftan bak: Gera allt sem þarf- svo lengi sem það hreyfir ekki við gamla genginu.

Sér í lagi virðist valdhöfum kappsmál að útlendingar komi ekki að borðinu - þeir gætu opnað alla skápana og kastað líkunum út af fullkomnu skeytingarleysi gagnvart bekkjartengslum, fjölskyldum, vinum, stúkum, klúbbum, kórum og íþróttafélögum. Þannig draga menn lappirnar og vona að hægt sé að halda útherjum utan við málin.

Ég vona að allir stjórnmálaflokkarnir hreinsi til. Þorgerður kasti Davíð og Geir út. Össur og Björgvin fái skell fyrir að vilja bara vera með. VG kasti rykföllnu draugunum Steingrími og Ömma, gagnslausum stjórnarandstæðingum slagorða sem hafa ekki gert annað en að forherða þvermóðskuna í Sjálfstæðisflokknum. Og þá erum við rétt að komast á byrjunarreit í uppgjörinu. Síðan þarf að taka okkur sjálf í gegn, helsýkt af meðvirkni og lydduskap.

|

Á morgun er 15. október. Það er gjalddaginn á lánalínu Glitnis sem varð tilefni skyndiþjóðnýtingar seðlabankastjóra - sem enginn annar fékk að segja neitt um. Í gær voru  einungis 2 vikur síðan þetta gerðist. Allir þekkja keðjuverkunina sem fylgdi í kjölfarið. Í dag er vika síðan seðlabankastjóri niðurlægði alla þjóðina með óábyrgu tali um að ekki yrði staðið við erlendar skuldbindingar bankakerfisins. Fyrir utan örið á mannorði þjóðarinnar, sem hefur valdið því að m.a.s. okkar færustu tónlistarmenn eru afþakkaðir eftir 2ja ára undirbúning á tónleikaferðalagi til Japan, varð þetta til þess að Kaupþing, stærsta fyrirtæki þjóðarinnar, varð að játa sig sigrað. Í dag er dýpsti hluti alþjóðlegu fjármálakreppunnar liðinn. Það versta er yfirstaðið - alls staðar nema á Íslandi. Eins og góður maður sagði: Allir komust upp úr námunni en kanarífuglinn dó!

Hefðu Íslendingar staðið saman sem einn maður hefði verið hægt að þrauka í gegnum versta frostið á mörkuðunum. En seðlabankastjórinn sem ekkert kunni til verka og var gegnsýrður af heift stjórnmálanna gat ekki stillt sig um að láta annarlegar hvatir ganga hagsmunamatinu framar og setti bankanum afarkosti. Framdi hara-kiri fyrir hönd þjóðarinnar, eins og bent hefur verið á. Við það hefði hann átt að fara samstundis. Skaðinn jókst enn þegar hann færði spunameisturum New Labour niðurlægjandi lýðskrum.

Hver mínúta sem líður án þess að nokkrum sé gert að axla ábyrgð mylur enn úr mannorði Íslendinga. Eina leiðin til að endurheimta sjálfsvirðinguna og traustið er að hreinsa til. Fyrsti áfanginn í endurhæfingarprógramminu fyrir forherta sjálfstæðismenn á svo að vera greinin sem Richard Portes skrifaði í FT í gær.

Áfram Ingibjörg, út með helvítis kallinn!

The shocking errors behind Iceland's meltdown

By Richard Portes

Published: October 13 2008 03:00 | Last updated: October 13 2008 03:00

The US authorities' decision to let Lehman Brothers fail will be severely criticised by financial historians - the next generation of Bernankes. That precipitated the current acute financial crisis. The Bear Stearns operation had protected counterparties, but after Lehman all remaining trust vanished. Money markets and interbank lending froze completely. Spreads on credit default swaps rose to levels signalling both extreme fear and feverish speculation.

Iceland's Glitnir Bank was among the first casualties. One of the many vicious circles in this crisis ensnared Iceland's banks: they were deemed too risky because the country's central bank seemed not to be a credible lender of last resort, while the government and central bank were deemed not credible because they might have to take over the banks.

The markets hit Glitnir first. Like fellow Icelandic banks Landsbanki and Kaupthing, Glitnir was solvent. All posted good first-half results, all had healthy capital adequacy ratios, and their dependence on market funding was no greater than their peers'. None held any toxic securities. These banks had been managed well since their "mini-crisis" in early 2006.

No matter - when foreign short-run credit lines closed, Glitnir had to request a short-term loan from the Central Bank of Iceland, which refused. Rather than taking Glitnir into administration, the CBI enforced nationalisation on punitive terms. The governor, David Oddsson, was prime minister for 13 years prior to moving to the CBI in 2005. His decision reflected politics, technical incompetence and ignorance of markets, and his comments thereafter were highly destabilising.

This triggered a sovereign debt downgrade and a sharp further fall in the already depreciated krona. Short-run funding for Glitnir and Landsbanki evaporated, margin calls came from the European Central Bank, loan covenants kicked in because of the downgrade. With the banks unable to meet commitments, Iceland's financial regulators put them into administration.

Kaupthing still seemed viable. But last Tuesday, Mr Oddsson made public remarks that were interpreted to mean that Iceland would not meet its obligations to UK depositors. This was politics for home consumption. So was the UK's retaliation, with an ill-considered invocation of anti-terror laws to seize the UK assets not only of Landsbanki, but also of Kaupthing. Gordon Brown's highly aggressive statement was not his best moment of the financial crisis.

Kaupthing was collateral damage. Britain's seizure of its Singer and Friedlander subsidiary destroyed the larger bank, as covenants on loan agreements were activated. The UK and Iceland appear now to have agreed on dealing with depositors, but too late for Kaupthing. Still, it would be foolish for the UK authorities to impair Kaupthing's assets further.

Meanwhile, the krona fell to ridiculous lows offshore, while domestic trading of the currency ceased. The CBI then made two further egregious errors. The central bank had mishandled its interest rate policy and the foreign exchange markets since early 2008. On Monday, it announced a currency peg at a rate well above the market. Without effective controls, this was unsustainable, and was abandoned by Tuesday. The bank also prematurely announced a €4bn ($5bn, £3bn) loan from Russia, but it emerged that negotiations would start only this week. What was meant to restore confidence did the opposite.

The Icelandic banks were highly leveraged and large relative to the domestic economy. So are those of the UK and Switzerland. None has been immune to the devastating effects of the crisis. And there may be significant contagion from Iceland to countries vulnerable to capital flow reversals.

There are further lessons. Politicians should not become central bank governors. Mr Oddsson is part of the problem, not of any solution, and should resign immediately. Allowing partial "euroisation" was a recipe for instability. And Iceland was unable or unwilling to arrange early international support, nor did it wish to call in the International Monetary Fund.

Iceland could now negotiate an IMF programme with conditionality and lending from the Fund. But letting the currency float is likely to be disastrous, even with (or because of) much higher interest rates. They could peg the currency with capital controls. Or they could announce they are entering into negotiations to join the European Union, with a commitment to join the euro. If they do, the eurozone authorities should agree to support a reasonable exchange-rate band.

The debacle is due to the unexpected severity of the financial crisis and shocking policy errors. But Iceland has excellent institutions and human capital, as well as sophisticated service enterprises. Its people will have to absorb a temporary fall in their high living standards. Its banks will be revived as much smaller institutions, still with highly capable managers. It will ultimately prosper again.

The writer is professor of economics at London Business SchoolMywc_HvihXU

|

Orðspor Íslands og Íslendinga í Bretlandi er varanlega skaddað eftir að álíka fjöldi og Íslendingar sjálfir hefur orðið fyrir því áfalli að hugsanlega sé sparnaðurinn tapaður. Auðvitað er ennþá von en til að bíta höfuðið af skömminni hefur málið verið höndlað einstaklega illa. Fólki hefur verið mætt með þögninni einni og mátt geta í eyðurnar sjálft. Eitthvað sem við mörlandar erum löngu farnir að kóa með hjá hálfguðunum sem stjórna landinu en svona þrælslund tíðkast ekki í Bretlandi. Hér hafa sjónvarpsfréttatímar BBC og Channel 4 verið uppfullir af dramanu um bankareikningana sem fólk hefur ekki fengið neinar upplýsingar um og mátt stara á bilaðar heimasíður. Þannig hefur verið endurtekið upplýst hvernig hinir og þessir blaðamenn hafa ítrekað leitað upplýsinga en hvergi verið ansað. Nú vill svo skemmtilega til að reikningurinn heitir hvorki meira né minna en Icesave Reykjavík! Sem betur fer er ég frá Ísafirði og get rakið ættir til Noregs á 18. öld!

Svo loksins heyrðist eitthvað um þessi mál og þá var það Geir Haarde tafsandi og svitnandi á óðagotslegum blaðamannafundi sem virtist hafa verið kastað upp í skyndi í félagsheimili í Reykjavík. Hvernig er það, er hann eini maðurinn sem vinnur hjá ríkinu? Eru engir aðrir sem geta hjálpað til? Eða má kannski ekki hleypa fagfólkinu að? Allt í þessari atburðarás hefur verið of lítið og of seint.

Til allrar hamingju höfum við nokkrar málsbætur. Krísan er alþjóðleg og til vitnis um það stendur yfir neyðarfundur í númer 10 eftir að hlutabréf Royal Bank of Scotland hröpuðu um tæpan helming. Íslensku bankarnir voru með trausta efnahagsreikninga og ekki viðkvæmari fyrir fjármögnun af heildsölumarkaði heldur en aðrir. Greinilegt er að þeir voru búnir að skapa heilmikinn leiðindamóral í kringum sig (fullir Íslendingar á egótrippi í útlöndum) en voru samkvæmt Richard Portes góðir á pappír og það er það sem hangir eftir í hagsögunni. Í baksýnisspeglinum verður þetta kennt sem dæmi um það hvernig einungis skortur á tiltrú var nóg til að knésetja banka með solid fundamentals.

Þegar allt er lagt að jöfnu nýtur maður því þrátt fyrir allt samúð vinnufélagana og fær í hausinn léttar háðsglósur á borð við: “ þú hóar bara í okkur ef repó-maðurinn kemur að sækja þig - við skulum skjóta í púkk”.

Ég veit samt ekki alveg hvernig maður á að útskýra málið fyrir vini sínum sem á peninginn, sem átti að ganga upp í íbúð, fastan í skiptameðferð, þegar verður farið að gera upp allar aðstæður málsins í breskum fjölmiðlum.

Ísland hefði getað sloppið fyrir horn ef Glitnir hefði ekki verið þjóðnýttur og sett af stað keðjuverkun lækkandi lánshæfismats, ótta, og lánaflótta. Seðlabankastjórinn, sem n.b. er lögfræðingur, fyrrverandi forsætisráðherra og langt frá því að geta talist séntilmenni, óð áfram í málið án þess að ráðfæra sig við nokkurn til þess bærann! “Uuu, it was a personal vendetta you know. The poor guy had a bruised ego, you have to see it from his side.”

Svo voru kallarnir í aksjónfundaleik alla helgina og fengu að öska á aðstoðarmennina og sleppa kvöldmatnum heima án þess að nokkuð kæmi út úr því. Gjaldmiðlaskiptasamningar við Norðurlöndin voru aldrei virkjaðir, því flaggað eða peningarnir settir í umferð. Jæja, þeir voru að minnsta kosti til staðar í prinsipinu. En nei bíddu, svo lekur það út að aðstoð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins hafi verið afþökkuð pent. Það er bara fyrir 3ja heims ríki og bananalýðveldi! Þá opinberar sálarástandið sig nokkuð vel:  “Uuu, we are Vikings you know, assistance is for economic girly-men!”

Eitt er að menn í viðskiptalífinu, ríkisstjórninni og Seðlabankanum geri sjálfa sig að fíflum og jafnvel orkar tvímælis hvað maður nennir að eltast við eitt og eitt hagstjórnarklúður. En að gera heila þjóð ærulausa - það er ófyrirgefanlegt!

|