Áframhaldandi samtíðarpirringur
Fyrstu vikum nýja ársins vill fylgja frekar innhverf stemmning, verið að planleggja árið, grúska í lífsstílsmarkmiðum og skoða hvaða tækifæri eru í boði. Veðrið hvort eð er frekar leiðinlegt og allir vel birgir af mannlegu samneyti eftir jólin svo það er ekki mikill pressa á manni að æða út á meðal fólks. Reyndar fór ég í bíó með Kati þýsku í gær en hef haldið mig heimavið í dag. Eftir stórmarkaðsferð var kveikt á eldavélinni og hafist handa við spaghettí Bolognese, sem eins og allir vita, verður hvorki fugl né fiskur nema sósan fái a.m.k. 1-2 dl. af rauðvíni. Fyrir valinu varð spænskt tveggja evru vín, alveg snilldarlegt, og þar sem ég var að sulla í víninu og saxa hvítlauk helltist yfir mig þessi líka frábæra nostalgíustemmning. Þannig er að maður komst fyrst upp á lagið með rauðvínsdrykkju í þriðja bekkjar ferðalaginu á Benidorm fyrir tæpum níu árum, þar sem einmitt svona spænsk stórmarkaðarauðvín var brúkað sem oftast.
Í þessu eins og öðru virðist sígilt markaðsfræðiprinsipp þeirra Al Ries og Jack Trout, ?It?s better to be first than better?, eiga svo vel. Einhvernvegin er fyrsta reynsla manna af alls kyns atburðum og upplifunum oft ákaflega minnisstæð. Þannig mynda t.d. spænsk hversdagsvín algeran núllpunkt í mínum vínsmekk (sem ég hef því miður ekki lagt mikla rækt við enda þrekvirki í neyslustýringaralræðinu á Íslandi) og að drekka þau með Miðjarðarhafsmáltíð er í mínum huga einn af hápunktum matarástarlífsins. Sólarlandastemmarinn stendur hjarta mínu t.d. mikið nær en hörpudiskur í lakkrísseyði sem ég smakkaði einu sinni með einhverju ægilega spennandi nýtísku víni með moldarbragði sem vínþjónninn mælti með.
Þriðja bekkjar ferðirnar hafa náttúrlega verið stórkostlegar lífsreynsluferðir og margir hafa í kjölfarið sest sáttir í dannað fjölskyldulíf og yljað sér við ljúfar minningar liðinna gjálífisdaga.
En jafn hratt og siðgæðispostular og móðursýkisúthróparar hafa brennt sig í gegnum menningarlíf okkar síðustu árin, stendur víglínan nú við þriðjabekkjar ferðirnar og sé ég ekki annað fyrir mér en þær verði aflagðar innan fárra ára, verði ekki breyting á viðhorfsþróun síðustu ára. Mér finnst eins og þegar við vorum í menntó hafi verið viðurkennt að fólk yrði fullorðið smám saman í skrykkjóttum stökkum og það væri eðlilegur gangur lífsins að fólk myndi tileinka sér að ríða og drekka, og ekkert sérstakt felu- eða feimnismál, þó að sjálfsögðu væri ekki óskað eftir sérstaklega miklum expressjónisma í þessum efnum. Að sjálfsögðu átti þetta hefðbundna æðrulausa viðhorf undir högg að sækja þá, t.d. voru víst ýmsir á Ísafirði (sem ég hef ekki ennþá komist að hverjir voru) sem ötuðust mikið í skólameistara vegna Skrallsins sem síðar þurfti að láta undan. Þá hafði ríkt sátt um fyrirkomulag unglingsáranna meira og minna síðan við sigldum frá Noregi svo ég ætla að þorri almennings hafi ekki stressað sig mikið á því.
Síðan kom það í ljós að keðjan rofnaði og við reyndumst vera síðasta kynslóð Íslendinga sem stundaði viðurkennda unglingadrykkju. Hún skal höfð í felum héðan af, Skrallið er bannað og skólameistari tók æðiskast yfir bjórdósum sem fóru í óvissuferð í haust eins og frægt er orðið. Þó skólameistari MÍ sé hér nefndur sem dæmi þá hefur hann í sjálfu sér enga þýðingu í þessu samhengi, því hér er um heimshreyfingu að ræða. Við erum einfaldlega að láta hræða okkur til ný-íhaldssemi (afturhaldssemi væri nær fyrir þetta pakk) eins og aðrir vesturlandabúar, það eru mismunandi hræðslupyttir eftir löndum og mismunandi ?duck and cover? æfingar til að takast á við hræðsluna. Í Bandaríkjunum eru það m.a. hryðjuverkamenn, í Evrópu útlendingar og á Íslandi eru það fíkniefni, því eins og við vitum öll þá geta minnstu frávik frá ráðleggingum sjálfskipaðra sérfræðinga í uppeldismálum leitt börn beinustu leið í eiturlyfjaneyslu. Frjálslyndi er að sjálfsögðu algjört tabú og ráðlagt að fólk láti opinbera starfsmenn höndla börnin sín sem allra mest til að forðast hugsanlegan sálarháska.
E.t.v. er þetta hysteríukast löngu gengið í öðrum löndum og allir orðnir samdauna því, en fyrir okkur er þetta frekar nýstárlegt því ég held að Vestfirðirnir hafi verið síðast hornið á landinu þar sem hefðbundinn íslenskur rationalismi var kveðinn niður og við tók úthverfasiðfræði. Allt í einu hættu félagsmiðstöðvar og íþróttafélög að vera vettvangur tómstunda og tóku að sér það lykilhlutverk að forða börnum frá glötun.
Andsvar mitt við þessu kann að þykja undarlegt í ljósi þess að ég hef að ýmsa mati getið mér gott orð í helvíti með hommalíferni en óðagotið helgast af því að vesturlandabúar hafa tapað kristninni. Þar er kennt æðruleysi og trú á manninn, allt á sér stund og stað, og ástæðulaust að hlaupa upp til handa og fóta út af sjálfskipuðum spámönnum. Kristin trú var siðfræðilegur grundvöllur vestrænna samfélaga um árhundruð en þegar almenningur varð bjargálna gaf hann þetta veganesti síðustu þúsund ára upp á bátinn og heimilaði ofstækismönnum að skáka í skjóli heimspekilegs grundvallar samfélagsins.
Það er löngu búið að tækla þetta með dópið, og þarf ekki Opruh, Þorgrím Þráinsson, Dr. Phil eða Vávest hópinn til að leiðbeina okkur. Heimurinn hefur alltaf verið stútfullur af hættum og freistingum og á endanum berum við ein ábyrgð á því að reka okkar líf skynsamlega. Kristi var freistað í eyðimörkinni, hann stóðst freistingarnar og varð meiri maður á eftir. Það datt engum í hug að banna honum að fara, eða senda hann í fylgd með fullorðnum eða með forvarnarfulltrúa með sér. Hann bara óð í þetta. Og þó svo hann hefði misstigið sig þá hefði honum örugglega verið eftirlátið að læra af mistökunum. Ég efast um að það hefði verið kallað til fundar með forráðamönnum og félagsvísindalesnum sérfræðingum.
Blessuðu fólkinu er auðvitað vorkun, þegar mannlegir harmleikir eru annars vegar þá reynir maður náttúrlega að teygja sig eftir öllum haldreipum sem bjóðast. Og mín vegna er fólki frjálst að tapa sér í móðursýki, rétt eins og spíritisma, Herbalife eða hverju öðru. Ég óttast bara að við séum rétt að byrja og ofstækismennirnir eigi eftir að stökkva á óttann, nærast á honum og kynda undir. Hvar verðum við eftir tíu ár? Verður afhommun normið, verður Krossinn viðurkennd stofnun í meginstraumi þjóðmálaumræðunnar (Frammararnir eru víst þegar farnir að sækja fylgi í þessa söfnuði), verður farið að bjóða ungmennum upp á skírlífishringa eins og í Bandaríkjum Bush (þar er farið að kenna fyrir reikning ríkisins að skírlífi sé eina getnaðarvörnin sem eigi að nota), verða opinberir starfsmenn með próf í félagsvísindum farnir að ryðjast inn á íslensk heimili í fyrirvaralausar uppeldiskannanir, verður farið að líta á börn sem nenna ekki að starfa í íþróttafélögum eða félagsmiðstöðvum sem alvarleg frávik og gefa þeim lyf til að stuðla að félagslegri samvirkni? Hvenær verður farið að taka fyrir að miðaldra viðmælendur í BB-viðtölum segir roggnir frá mannraunum bernskunnar í Dokkunni af ótta við að það spilli komandi kynslóðum?
Kannski finnst einhverjum þetta öfgakennt en með svo bremsulausa taugaveiklun og fullkominn skort á jarðtengingu eins og einkennir umræðuna í samfélaginu í dag, þá er ástæða til að óttast framtíðina ef þjóðleg skynsemi, æðruleysi og yfirvegun verða ekki hafin til vegs og virðingar á ný.
Á meðfylgjandi mynd er horft ölvuðum augum á Túngötuna á Ísafirði sem er prýdd sínu fegursta jólaskarti.
said...
said...
...gleymdi að kvitta... of höfum við nú verið sammála Kristinn, en aldrei sem nú!
Kiddý
Kristjan said...
Hafdis Sunna said...
Nákvæmlega Kristinn, nákvæmlega!
Kristinn said...
Þakka stuðninginn, það er greinilegt að fleiri en ég hafa fengið nóg af vælukórasamúð síðustu ára.
Ég stóla á þig Kiddý, krakkinn ykkar Tóta mun örugglega borða sand og drekka brennivín án þess að himin og jörð farist.
Heill og sæll Árni og gaman að heyra frá þér, mér þætti nú vænt um ef þú myndir luma eins og einni innanbúðarslúðursögu úr Orkuveitunni að okkur Vestfirðingunum. Þú skilar kveðju til Donsins;)
He he he, vá Sunna það er bara verið að auglýsa mann;)
Vandinn er Kristján að þekkingin á stjórnmálaheimspeki 20. aldarinnar er dálítið sköllótt, þess vegna segi ég eins og GW, Kristur er stjórnmálaheimspekingur nr. 1.
